Prof. dr hab. inż. Bohdan Zadroga, prof. zw. PG

Bohdan-ZadrogaProfesor Bohdan Zadroga urodził się 29 stycznia 1944 roku w Brześciu nad Bugiem. W 1945 roku wraz z rodzicami przyjechał do Gdańska. Szkołę podstawową ukończył w 1957 r. W latach 1957-1961 uczęszczał do I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku, uzyskując w 1961 roku świadectwo dojrzałości.
Idąc w ślady ojca (absolwenta Wydziału Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechniki Gdańskiej z 1952 roku, a następnie projektanta w Biurze Projektów Budownictwa Morskiego Projmors w Gdańsku), rozpoczął studia w 1961 r. na ówczesnym Wydziale Budownictwa Wodnego Politechniki Gdańskiej. W listopadzie 1966 roku uzyskał dyplom magistra inżyniera budownictwa wodnego w specjalności  budownictwo morskie z wynikiem bardzo dobrym. Promotorem pracy dyplomowej magisterskiej pt. „Projekt techniczny pochylni dla zbiornikowców 60 tys. DWT” był prof. Stanisław Hueckel.
Zamierzał rozpocząć pracę zawodową (podpisana umowa wstępna) w wykonawstwie w Przedsiębiorstwie Hydrobudowa w Gdańsku. W tym czasie, w ówczesnej Katedrze Fundamentowania Wydziału Budownictwa Wodnego Politechniki Gdańskiej kierowanej przez prof. Stanisława Hueckela, poszukiwano do pracy w charakterze nauczyciela akademickiego na stanowisku asystenta absolwenta o specjalności budownictwo morskie. Znając studenta Bohdana Zadrogę z zajęć dydaktycznych, które prowadziłem na IV i V roku studiów oraz z obrony dyplomu przed Komisją Egzaminacyjną, w której uczestniczyłem, przedstawiłem mu tę propozycję, którą przyjął z zadowoleniem i w grudniu 1966 roku rozpoczął pracę w Katedrze Fundamentowania na stanowisku asystenta – stażysty.
W 1967 roku, w związku z powołaniem prof. Stanisława Hueckla na stanowisko dyrektora Instytutu Budownictwa Wodnego PAN i członka Prezydium PAN, objąłem obowiązki Kierownika Katedry, pełniąc je do 2000 roku (z przerwą w latach 1969-1973).W związku z tym miałem okazję przez 50 lat współpracować z prof. Bohdanem Zadrogą oraz stymulować i obserwować jego rozwój naukowo-badawczy. Byłem promotorem jego pracy doktorskiej pt. „Nośność fundamentów obciążonych mimośrodowo posadowionych na zboczu”, którą obronił z wyróżnieniem w 1973 roku, uzyskując stopień doktora nauk technicznych w specjalności geotechnika. Po doktoracie, w celu rozszerzenia i ugruntowania zagadnień teoretycznych w szeroko rozumianej geotechnice i sfinalizowania rozprawy habilitacyjnej, skierowałem w 1979 roku ówczesnego dr. inż. Bohdana Zadrogę na dziewięciomiesięczny staż naukowy do Instytutu Podstawowych Problemów Techniki w Warszawie do zespołu prof. Zenona Mroza. Efektem tego stażu naukowego było sfinalizowanie rozprawy habilitacyjnej pt. „Analiza zastosowania wybranych modeli ciał sprężystych i sprężysto-plastycznych w geomechanice”. Na podstawie tej rozprawy oraz ogólnego dorobku naukowego uzyskał w 1983 roku stopień doktora habilitowanego nauk technicznych w specjalności geomechanika, a w 1985 roku Nagrodę Indywidualną Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
W czerwcu 1998 roku Prezydent RP nadał doc. dr. hab. inż. Bohdanowi Zadrodze tytuł naukowy profesora nauk technicznych. Od 2002 roku pracuje w Politechnice Gdańskiej na stanowisku profesora zwyczajnego.
W macierzystej uczelni pełnił następujące funkcje administracyjne: Zastępca Kierownika Katedry (1984-2000), Kierownik Katedry (2000-2006), Prodziekan Wydziału do spraw Kształcenia (1987-1990), Dziekan Wydziału (2 kadencje 1999-2004), Członek Senatu Uczelni (3 kadencje 1999-2004 i 2008‑2012).
Pełniąc funkcje Prodziekana, a następnie Dziekana Wydziału wraz z Prodziekanami istotnie i wszechstronnie udoskonalił proces dydaktyczny, rozbudował nowoczesną bazę dydaktyczno-naukową poprzez intensywne zaangażowanie się w modernizację sal dydaktycznych i laboratoriów, udoskonalił strukturę stanu kadrowego na Wydziale oraz zainspirował rozszerzenie form studiów na Wydziale. Dzięki tym działaniom doprowadził do istotnego podwyższenia kategorii Wydziału.
Prof. Bohdan Zadroga zasłużył się polskiej geotechnice wszechstronną działalnością naukowo-badawczą, dydaktyczną, organizacyjną i redakcyjno-wydawniczą udokumentowaną następującymi najistotniejszymi faktami:

  • wraz z doktorantami utworzonej szkoły naukowej, jako pierwszy w kraju wdrożył nowoczesną technikę pomiaru przemieszczeń (PIV) w geotechnicznych badaniach modelowych,
  • rozpropagował osiągnięcia polskiej geotechniki w kraju i za granicą poprzez wszechstronną działalność publikacyjną obejmującą około 260 artykułów i 8 monografii (w tym 3 zagraniczne),
  • rozwinął i aktywnie propaguje w środowisku naukowym w kraju i za granicą problematykę geotechniki i geoinżynierii środowiska poprzez ciągłe inspirowanie, organizowanie i aktywne uczestnictwo w konferencjach i seminariach oraz współpracę z wiodącymi ośrodkami naukowymi w kraju i za granicą, a także przez kilkudziesięcioletnią działalność redakcyjno-wydawniczą,
  • ma uznaną i znaczącą pozycję w geotechnicznym środowisku w kraju i za granicą jako ceniony specjalista w zakresie mechaniki gruntów i fundamentowania oraz geoinżynierii środowiska,
  • przez dwie kadencje (2006-2008 i 2011-2014) pełnił i nadal pełni funkcję Wiceprezydenta w Polskim Komitecie Geotechniki (PKG),
  • od 2000 roku jest przewodniczącym Komisji do spraw Certyfikatów PKG.

Przybliżając przedstawione syntetyczne zestawienie różnych rodzajów działalności prof. Bohdana Zadrogi, uszczegółowię PT. Czytelnikom poszczególne rodzaje działalności.
W zakresie działalności naukowo-badawczej, w ujęciu chronologicznym, zajmował się analizą i rozwiązywaniem następujących głównych naukowych zagadnień geotechnicznych:

  • nośnością graniczną nachylonego podłoża gruntowego naturalnego i zbrojonego, obciążonego fundamentem bezpośrednim (wydanie 2 monografii w kraju w 1978 i 2005 roku, publikacja w czasopiśmie z Listy Filadelfijskiej w 1994 i 1996 roku),
  • teoretycznymi podstawami matematycznego modelowania zachowania się niskich pasm i filarów skalnych poddanych ściskaniu (wydanie 1 monografii w kraju w 1983 roku),
  • podstawami teoretycznymi i technologicznymi wzmacniania gruntów słabych metodą mikrowybuchów oraz nośnością podłoża wzmocnionego (współautor patentu i umowy wdrożeniowej dotyczącej posadowienia Elektrowni Jądrowej w Żarnowcu w latach 1983-1985 oraz publikacja w czasopiśmie z Listy Filadelfijskiej w 1997 roku),
  • analizą stateczności budowli wodnych posadowionych bezpośrednio z uwzględnieniem sił filtracji i konsolidacji podłoża gruntowego (w ramach realizacji Centralnego Programu Badawczo-Rozwojowego, lata 1986-1990),
  • podstawami teoretycznymi i weryfikacją doświadczalną nośności stalowych rurowych pali wbijanych zamkniętych i otwartych z uwzględnieniem wpływu czasu na wzrost nośności (lata 1991-1996, wydanie 2 monografii w 1992 roku w Finlandii i modyfikacja fińskiej normy palowej),
  • zagadnieniami ekorozwoju Półwyspu Helskiego i koncepcją jego poszerzenia oraz analizą warunków geologiczno-geotecznicznych, stateczności budowli hydrotechnicznych i koncepcją budowy Kanału Żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną (w ramach realizacji w latach 1991-1993 Projektu Badawczego Celowego i Projektu Badawczego Zamawianego, KBN,1993-1996),
  • wykorzystaniem wyników sondowań dynamicznych do oceny parametrów geotechnicznych gruntów niespo istych oraz do oceny stateczności fundamentów bezpośrednich i na palach (w ramach 2 kolejnych Projektów Badawczych, KBN, 1993-1997),
  • adaptacją rozwiązań mechaniki gruntów do obliczeń i analiz stateczności składowisk odpadów przemysłowych i komunalnych (wydanie 1 monografii w Finlandii w 1995 roku),
  • wpływem litologii i właściwości fizycznych na zachowanie się gruntów organicznych pod obciążeniem statycznym (lata 1996-1998),
  • analizą wpływu zanieczyszczeń na fizyczne i mechaniczne właściwości gruntów oraz technikami i skutecznością oczyszczania gruntów zanieczyszczonych na terenach zdegradowanych (wydanie 1 monografii w kraju w 2001 roku),
  • statecznością fundamentów bezpośrednich obciążonych cyklicznie w ramach realizacji kolejnego Projektu Badawczego 2000-2002 (publikacja w czasopiśmie z Listy Filadelfijskiej w 1998 roku),
  • zastosowaniem w geotechnice, po raz pierwszy w Polsce, techniki PIV do interpretacji wyników jakościowych geotechnicznych badań modelowych stateczności fundamentów na zboczu z gruntu zbrojonego (wydanie 1 monografii krajowej w 2005 roku, złożenie w 2013 roku dwóch artykułów do publikacji w czasopismach z Listy Filadelfijskiej),
  • proekologicznymi zagadnieniami budowy morskich obiektów hydrotechnicznych w XXI wieku (Kanał Żeglugowy przez Mierzeję Wiślaną, marina na sztucznej wyspie w Sopocie) w zgodzie z naturą i z rekompensatą strat środowiskowych (rozdział w monografii krajowej w 2010 roku).
  • nowoczesnymi badaniami modelowymi i analizami numerycznymi traktowanymi łącznie jako pełna realizacja cyklu poznawczego w geotechnice dla przypadków jednocześnie złożonych obciążeń zewnętrznych (statycznych, cyklicznych) i złożonej budowy podłoża naturalnego i zbrojonego (wydanie 1 monografii krajowej w 2010 roku).

Zagadnienia te zrealizował wraz ze współpracownikami i doktorantami, między innymi w ramach:

  • 11 różnorodnych Projektów Badawczych KBN (w 8 projektach był kierownikiem i jednym z głównych wykonawców),
  • długoterminowych (2-9 miesięcy) krajowych (IPPT PAN w Warszawie) i zagranicznych (Uniwersytet w Karlsruhe w Niemczech, Instytut Geotechniki w Lyngby w Danii, Uniwersytet w Tampere w Finlandii) staży naukowych,
  • współpracy naukowej z następującymi krajowymi ośrodkami geotechniki: Instytut Podstawowych Problemów Techniki (IPPT) PAN w Warszawie, Instytut Budownictwa Wodnego (IBW) PAN w Gdańsku, Politechniką Śląską w Gliwicach, Politechniką Białostocką, Politechniką Koszalińską i Instytutem Techniki Budowlanej w Warszawie.

W zakresie kształcenia i rozwoju młodej kadry naukowej prof. Bohdan Zadroga jest: promotorem 6 obronionych prac doktorskich (1 z wyróżnieniem), opiekunem naukowym 2 kolejnych doktorantów, recenzentem 17 prac doktorskich, 6 prac habilitacyjnych, 4 prac habilitacyjnych do druku, 3 wniosków o nadanie tytułu naukowego profesora, 2 monografii profesorskich do druku, 6 wniosków o powołanie na stanowisko profesora (w tym 1 na profesora zwyczajnego), 1 wniosku o Nagrodę Prezesa Rady Ministrów, 25 wniosków o krajowe i 3 wniosków o zagraniczne (w Czechach) projekty badawcze oraz autorem około 210 recenzji wydawniczych prac do druku dla 16 wydawnictw.
Za wyróżniającą się pracę naukowo-badawczą otrzymał: Nagrodę Indywidualną Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (w 1985 roku za pracę habilitacyjną), 34 Nagrody Rektora Politechniki Gdańskiej.
W okresie 47 lat pracy dydaktyczno-wychowawczej w Politechnice Gdańskiej prof. Bohdan Zadroga prowadził i prowadzi nadal różne rodzaje zajęć na studiach inżynierskich, magisterskich, podyplomowych i doktoranckich, łącznie z 13 przedmiotów z zakresu geotechniki (obecnie głównie wykłady i seminaria) na 3 kierunkach studiów: budownictwo, inżynieria środowiska i inżynieria ropy i gazu. W latach 1995-2000 współpracował w zakresie dydaktycznym z Wydziałem Nauk Technicznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Jest pomysłodawcą i współautorem 3 skryptów uczelnianych z zakresu mechaniki gruntów oraz promotorem ogółem około 100 prac dyplomowych. Dwie z tych prac uzyskały w latach 2011-2012 nagrody główne Dziekana za najlepsze prace dyplomowe magisterskie na kierunku budownictwo.
Za wyróżniającą się pracę dydaktyczno-wychowawczą otrzymał:

  • Nagrodę Zespołową Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za współautorstwo wyróżniających się skryptów akademickich (1980 rok),
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej (1996 rok),
  • 19 Nagród Rektora Politechniki Gdańskiej.

W zakresie dydaktycznym współpracował, prowadząc wykłady i prace dyplomowe z:

  • Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie (lata 1995-2000),
  • Uniwersytetem w Tampere w Finlandii (lata 1992-2002).

W 1995 roku w dowód uznania za współpracę dydaktyczno-wychowawczą władze Uniwersytetu w Tampere przyznały mu stanowisko honorowego docenta.
Jest głównym współautorem dwóch prac opublikowanych w 2006 roku: „Geotechnika środowiska w dydaktyce” oraz „Nauczanie geotechniki – cele i wyzwania”, propagujących nauczanie w uczelniach wyższych geotechniki poprzez utworzenie specjalności studiów geotechnika wraz z sugestiami merytorycznego zakresu tej specjalności.
Działalność naukowo-inżynierska prof. Bohdana Zadrogi wiąże się głównie z zagadnieniami posadowienia i stateczności różnorodnych i nietypowych obiektów budownictwa hydrotechnicznego i przemysłowego. Jest on członkiem Pomorskiej Izby Budowlanej od 2007 roku i posiada następujące uprawnienia inżynierskie: rzeczoznawcy SITWM NOT w zakresie budownictwo wodne, specjalność geotechnika i fundamentowanie w budownictwie wodnym (1979 rok), certyfikat indywidualny Polskiego Komitetu Geotechniki (1998 rok), uprawnienia budowlane do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń w specjalności konstrukcyjno-budowlanej (2007 rok).
Wyniki szeregu prac zrealizowanych w ramach tzw. współpracy z przemysłem, wykonywanych wspólnie w moim zespole badawczym, wdrożono i wykorzystano w praktyce inżynierskej w kraju i za granicą lub opracowano jako prace studialne, między innymi przy:

  • budowie huty w Częstochowie (stateczność fundamentów głębokich wykonanych po raz pierwszy w Polsce ze ścian szczelinowych),
  • budowie pierwszej polskiej elektrowni jądrowej w Żarnowcu (wzmocnienie podłoża gruntowego na dużej powierzchni i głębokości metodą mikrowybuchów, umowa wdrożeniowa),
  • budowie falochronów, pomostów i pirsów w Porcie Północnym w Gdańsku (obiekty posadowione bezpośrednio i na palach, wzmocnienie placów składowych rudy żelaza),
  • budowie nabrzeży i pirsów w portach i stoczniach Trójmiasta (modyfikacja wzorów dynamicznych dla pali wbijanych),
  • posadowieniu pierwszej polskiej platformy wiertniczej PETROBALTIC w Porcie Północnym w Gdańsku na czas jej wyposażenia (ocena osiadania i nośności nóg platformy),
  • budowie największego w Finlandii mostu Tähtiniemi (pylon posadowiony na układzie stalowych pali rurowych),
  • wzmocnieniu falochronów narzutowych w porcie Icici (w byłej Jugosławii) metodą mikrowybuchów,
  • opracowaniu (w interdyscyplinarnym zespole) obszernego Studium Wykonalności Inwestycji Budowa Kanału Żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną (w ramach wygranego konkursu ogłoszonego przez Urząd Morski w Gdyni w 2007 roku),
  • opracowaniu koncepcji poszerzenia Półwyspu Helskiego i oceny stateczności projektowanych budowli hydrotechnicznych umocnień brzegowych (w ramach Projektu Celowego KBN w latach 1991-1993).

Za aplikację prac naukowo-badawczych i naukowo-inżynierskich w praktyce otrzymał: Zespołową Nagrodę Ministra Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej (1978 rok) za wdrożenie wyników badań nośności uwarstwionego podłoża morskiego do posadowienia falochronów w Porcie Północnym w Gdańsku,  Srebrną Odznakę Zasłużony Pracownik Morza (1989 rok) za praktyczne zastosowanie wyników badań naukowych w morskim budownictwie hydrotechnicznym i stoczniowym.
Wieloletnia i wszechstronna jest również działalność organizacyjna i redakcyjno-wydawnicza prof. Bohdana Zadrogi.Za wyróżniającą się działalność organizacyjną w Politechnice Gdańskiej otrzymał 7 Nagród Rektora Politechniki Gdańskiej. Poza Politechniką Gdańską wiąże się ona z pełnieniem następujących funkcji:
– w gremiach PAN, KBN (Komitet Badań Naukowych) i krajowych organizacjach naukowych:

  • sekretarz (lata 1981-1985) i wiceprzewodniczący (lata 1985-1999) Sekcji Geotechniki Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN,
  • członek Sekcji Budownictwa Komitetu Badań Naukowych (lata 1991-1994),
  • członek Ogólnopolskiego Kolegium Kwalifikacyjnego Konferencji Naukowych w Krynicy organizowanych przez KILiW PAN (lata 1995-1998),
  • przewodniczący V Konferencji Dziekanów Wydziałów Inżynierii Środowiska Polskich Politechnik (lata 2000-2001),
  • wiceprezydent (lata 2005-2008 oraz 2011-2014) Polskiego Komitetu Geotechniki,
  • członek Prezydium Polskiego Komitetu Geotechniki (lata 2005-2014),
  • przewodniczący Ogólnopolskiej Komisji do spraw Certyfikatów Polskiego Komitetu Geotechniki (lata 2001-2014),
  • członek Zespołu Ekspertów w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego, ochrony radiologicznej i innych aspektów związanych z wdrożeniem i funkcjonowaniem energii jądrowej w Polsce, powołanego przez Pełnomocnika Rządu do spraw Polskiej Energetyki Jądrowej w Ministerstwie Gospodarki (od 2010 roku),

– w międzynarodowych organizacjach naukowych:

  • członek (od 1977 roku) International Society of Soil Mechanics and Foundation Engineering,
  • członek (lata 1995-1998) Technical Committee TC-7 Environmental Geotechnics (jako przedstawiciel Polski),
  • współautor (jako przedstawiciel Polski) Ogólnoświatowego Raportu Waste Mechanics wydanego w Ruhr Universität Bochum, Germany (1997 rok),
  • członek (lata 2002-2005) Technical Committee TC-17 Ground Improvement  (jako przedstawiciel Polski),

– w kolegiach redakcyjnych:

  • redaktor działu Geotechnika (od 1980 roku) i członek Kolegium Redakcyjnego czasopisma „Inżynieria Morska i Geotechnika” istniejącego od 34 lat,
  • redaktor działu Hydrotechnika (lata 1976-1977) i członek Kolegium Redakcyjnego czasopisma „Technika i Gospodarka Morska”,
  • sekretarz (1982 w zastępstwie) czasopisma PAN „Archiwum Hydrotechniki”,
  • redaktor (lata 2007-2008) działu budownictwo w Zeszytach Naukowych Politechniki Gdańskiej
  • współredaktor wydania (2010 rok) monografii przez Sekcję Geotechniki i Infrastruktury Podziemnej KILiW PAN pt. „Status Quo Geotechniki w Polsce”.

Jako redaktor działu Geotechnika w IMiG w ciągu 34 lat zgromadził, recenzował i przygotował edytorsko około 600 prac autorów krajowych i zagranicznych, był inicjatorem oraz opracował tematycznie i edytorsko pięć specjalnych jubileuszowych numerów IMiG, a także w kilkunastu numerach zamieścił kilkadziesiąt artykułów stanowiących cykle tematyczne dotyczące aktualnych zagadnień geotechniki. Przygotował edytorsko lub był współautorem i autorem 4 biuletynów informacyjnych PKG.
Za wyróżniającą się pracę w Kolegium Redakcyjnym IMiG był odznaczony w 1989 roku Srebrną Odznaką Honorową NOT.
Ponadto był członkiem Komitetów Organizacyjnych 3 konferencji ogólnopolskich, członkiem Komitetów Naukowych 10 konferencji krajowych i 2 międzynarodowych, współsekretarzem jednej konferencji międzynarodowej oraz pomysłodawcą i przewodniczącym Komitetów Organizacyjnych 3 następujących ogólnopolskich seminariów i sesji naukowych poświęconych szeroko rozumianym zagadnieniom geotechniki i geoinżynierii oraz dwóm szczególnie zasłużonym geotechnikom polskim, u których rozpoczął swoją 50-letnią wszechstronną działalność związaną z geotechniką:

  • pierwszego Ogólnopolskiego Seminarium „Geotechniczne Aspekty Składowania Odpadów”, Gdańsk, 1994 rok,
  • „Geotechnika w Inżynierii Lądowej i Wodnej” – Sesja Naukowa poświęcona 40-leciu pracy naukowej i 65‑leciu urodzin prof. Eugeniusza Dembickiego, Gdańsk, 1994 rok,
  • Sesja Naukowa poświęcona pamięci prof. Stanisława Hueckela, Gdańsk, 2002 rok.

Za wszechstronną i kilkudziesięcioletnią działalność naukowo-badawczą, dydaktyczną, organizacyjną i redakcyjno-wydawniczą, oprócz 3 Nagród Ministra i 60 nagród przyznanych przez kolejnych 12 Rektorów Politechniki Gdańskiej, otrzymał następujące odznaczenia państwowe: Srebrny (1974 rok) i Złoty (1987 rok) Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2002 rok), a w 2013 roku Władze Politechniki Gdańskiej złożyły wniosek o odznaczenie prof. Bohdana Zadrogi Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Dodatkowo pragnę uwypuklić i podkreślić szereg pozytywnych cech charakterologicznych Profesora: jego obowiązkowość, pracowitość, terminowość realizacji prac, kulturę osobistą, wyjątkowe predyspozycje dydaktyczne i organizacyjne oraz życzliwość i pogodny na co dzień sposób bycia.
Na zakończenie mogę z przyjemnością stwierdzić, że moja propozycja złożona prof. Bohdanowi Zadrodze w 1966 roku była w pełni trafna, a jego sylwetka i dorobek w zakresie geotechniki – jako jednego z pierwszych wychowanków mojej szkoły naukowej – przedstawiony w rubryce Zasłużeni Geotechnicy sprawia mi dużą satysfakcję i zadowolenie.

Prof. zw. dr hab. inż. Eugeniusz Dembicki, dr h.c. mult.