Dr inż. Bolesław Kłosiński

Bolesław KłosińskiDr inż. Bolesław Kłosiński urodził się 21 czerwca 1938 r. w Warszawie, w rodzinie oficera saperów kolejowych, uczestnika wojny 1920 r. i III Powstania Śląskiego, a podczas II wojny światowej – żołnierza Armii Krajowej, który brał udział w Powstaniu Warszawskim. Wychowywał się z dwoma braćmi. W Łodzi ukończył szkołę podstawową i Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika.
W 1955 roku rozpoczął studia na Wydziale Inżynierii Budowlanej Politechniki Warszawskiej i wybrał specjalizację: mosty i budowle podziemne. Pracę dyplomową wykonywał pod kierunkiem prof. Zbigniewa Wasiutyńskiego, a egzamin dyplomowy zdał w czerwcu 1961 r. Wcześniej, na kilka miesięcy przed zakończeniem studiów został zatrudniony i pracował przez dwa lata na stanowisku asystenta w Katedrze Mostów Betonowych. W grudniu 1962 roku rozpoczął pracę w Centralnym Ośrodku Badań i Rozwoju Techniki Drogowej, który w 1974 roku przemianowano na Instytut Badawczy Dróg i Mostów (IB DiM), gdzie pracuje do dzisiaj.
W latach 1962-1984 pracował w Zespole kierowanym przez prof. Andrzeja Jarominiaka, uczestnicząc we wdrażaniu do krajowego budownictwa mostowego pali wielkośrednicowych, pozwalających m.in. na wyeliminowanie kesonów. W celu opracowania zasad projektowania pali wielkośrednicowych prowadził długoterminowe badania nośności pali na poligonach w pobliżu przyszłych mostów: Świętokrzyskiego i Łazienkowskiego. Podsumowanie tych wielomiesięcznych badań, opisujące wyraźne różnice pali wielkośrednicowych w porównaniu do innych rodzajów pali, przedstawione zostało w publikacji pt. „Badania próbnych słupów fundamentowych i mostów Świętokrzyskiego i Łazienkowskiego w Warszawie” z 1965 roku, której był współautorem. Uzyskane doświadczenia pozwoliły na wdrożenie pali wielkośrednicowych na wielu obiektach drogowych i kolejowych. W Zespole prof. Jarominiaka za prace badawcze i wdrożeniowe dotyczące wprowadzenia do krajowego budownictwa mostowego pali wielkośrednicowych uzyskał w 1970 r. nagrodę państwową zespołową II stopnia. Dalsze prace wdrożeniowe pozwoliły na opracowanie w 1975 roku „Wytycznych projektowania pali wielkośrednicowych w obiektach mostowych”, których dr inż. Bolesław Kłosiński był głównym autorem.
W 1984 roku dr inż. Bolesław Kłosiński przeszedł do Zakładu Geotechniki IBDiM, którym kierował prof. Jan Pachowski, a później inż. Piotr Wileński i mgr inż. Krzysztof Grzegorzewicz. Już wcześniej zajmował się ścianami szczelinowymi, ale dopiero rozpoczęta w 1983 roku budowa I linii metra w Warszawie otworzyła nowe możliwości realizacyjne i badawcze. Na części tej linii roboty prowadzono metodą odkrywkową za pomocą ścian szczelinowych. Podczas budowy zostały przeprowadzone badania, które dotyczyły technologii i jakości wykonywanych ścian, a zgromadzoną wiedzę dr inż. Bolesław Kłosiński wykorzystał do opracowania w 1987 r. (zaktualizowanych w 1992 roku) „Warunków technicznych wykonywania ścian szczelinowych”, które są nadal stosowane w praktyce jako podstawa do oceny i odbioru robót.
W 1985 roku zostały opracowane w IBDiM zawiesiny twardniejące o małej lepkości i w drodze licencji uruchomiono produkcję środka modyfikującego do zawiesin. Umożliwiło to wdrożenie zawiesin w praktyce inżynierskiej. Dr inż. Bolesław Kłosiński uczestniczył w badaniach i wdrożeniach zawiesin twardniejących na budowie I linii metra w Warszawie – do posadowienia pali obudowy berlińskiej i wypełniania podłoża. Uczestniczył także w badaniach i wdrożeniach zawiesin twardniejących do uszczelniania przyczółków zapór i innych obiektów (zapora w Dębem, składowiska odpadów: zakładów Hajduki w Świętochłowicach, KWK Morcinek i innych). Prowadzone badania nośności i trwałości konstrukcji, w których stosowano zawiesiny twardniejące, umożliwiły wdrożenie do praktyki nowych konstrukcji geotechnicznych.
Istotny obszar aktywności zawodowej dr inż. Bolesława Kłosińskiego obejmują zagadnienia wzmacniania podłoża gruntowego i fundamentów obiektów budowlanych. Do praktyki krajowej wdrożył od 1974 roku zagęszczanie gruntów udarami o dużej energii, zwane konsolidacją dynamiczną. Oprócz pali wielkośrednicowych zajmował się także metodami projektowania i wykonywania fundamentów zespolonych palowo-płytowych oraz posadowień budynków wysokich. Projektował lub konsultował posadowienie kilku warszawskich wieżowców, wśród nich DAEWOO. Budynek ten, pierwszy z wysokich wieżowców Warszawy posadowiono według założeń opracowanych przez dr. inż. Bolesława Kłosińskiego. W kolejnych wieżowcach (Rondo 1 i ORCO w Warszawie, Sky Tower we Wrocławiu) zaproponował oszczędniejsze fundamenty zespolone płytowo-palowe, określił parametry potrzebne do ich obliczeń, weryfikował wyniki i współdziałał z wykonawcami robót. W obiektach tych stosowano z dużym powodzeniem pale z podstawami naprężanymi iniekcyjnie metodą opatentowaną przez IBDiM.
W obszarze tej aktywności znalazły się także mikropale. Dr inż. Bolesław Kłosiński prowadził badania i nadzorował wdrożenia mikropali. Wyniki tych prac przedstawił w rozprawie doktorskiej pt. „Wzmocnienie fundamentów budowli mikropalami”, którą obronił w 1998 roku w Politechnice Poznańskiej, uzyskując stopień doktora nauk technicznych. Promotorem był prof. Jerzy Przystański.
W czasie prawie pięćdziesięcioletniej pracy w IBDiM uczestniczył i kierował realizacją oraz wdrażaniem w praktyce wielu prac badawczych Instytutu z dziedziny budowy mostów i fundamentowania oraz badań gruntów, w realizacji pionierskich konstrukcji podpór mostowych, opracowaniu projektów, nadzorach budowy i badaniach mostów, wieżowców, tuneli, głębokich obiektów podziemnych, budowli hydrotechnicznych, konstrukcji przemysłowych i innych. Uczestniczył w opracowaniach norm i przepisów dotyczących m.in. projektowania oraz wykonywania pali wielkośrednicowych, ścian szczelinowych, mikropali, robót ziemnych, badań podłoża obiektów drogowych i mostowych, wzmacniania podłoża, stosowania geosyntetyków. Jego wkład w polską i międzynarodową normalizację jest imponujący. Pracował w Komitecie Technicznym PKN nr 254 „Geotechnika” (wiceprzewodniczący od 2003 r.), w Komisjach CEN TC 250/TC 7 „Geotechnical design” i TC 288 „Execution of special geotechnical work” oraz w grupach roboczych CEN (od 1997 r.). Jest współautorem polskich wersji Norm Europejskich dotyczących fundamentowania.
Odbył staże zawodowe, naukowe i szkoleniowe w Wielkiej Brytanii, USA, RFN, NRD, Czechosłowacji, na Węgrzech. Brał udział w opracowaniach projektów międzynarodowych, np. części geotechnicznej wydawnictwa Europejskiego Instytutu Badawczego Kolejnictwa ERRI „Bridge Ends – Embankment-structure transition” (1998-1999 r.) oraz w międzynarodowej sieci „Geotechnet” (2001-2005).
W latach 2004-2007 uczestniczył w międzynarodowym projekcie SCOUT, poświęconym nowym metodom budowy ścian szczelinowych, który był finansowany ze środków Unii Europejskiej. Wśród dziewięciu partnerów istotne zadanie wypełnił IBDiM oraz zespół zorganizowany i kierowany przez dr inż. Bolesława Kłosińskiego. Prace te zostały wysoko ocenione przez partnerów międzynarodowych.
Doświadczenia zawodowe przekazywał publikując książki, artykuły i referaty oraz prowadząc wykłady na studiach podyplomowych, kursach i szkoleniach dla inżynierów mostowych i budowlanych oraz geologów. Jego dorobek obejmuje około 300 publikacji, m. in. współautorstwo monografii „Pale i fundamenty palowe” (1976 r.), podręcznika „Ocena uszkodzeń i odtwarzanie przejezdności dróg zniszczonych przez działanie celowe” (1995 r.). W ostatnich latach szczególnie cenne są dwie publikacje opracowane pod kierunkiem dr. inż. Bolesława Kłosińskiego: „Instrukcja badań podłoża gruntowego budowli drogowych i mostowych” (1998 r.) i „Wytyczne wzmacniania podłoża gruntowego w budownictwie drogowym” (2002 r.). Obie publikacje są powszechnie stosowane w budownictwie drogowym. Oprócz tego jest autorem lub współautorem nowelizacji norm, przepisów, wytycznych technicznych i innych opracowań. Jest także współautorem 14 patentów i wzorów użytkowych.
Na szczególną uwagę zasługuje działalność dr. inż. Bolesława Kłosińskiego w miesięczniku PZITB „Inżynieria i Budownictwo”. W latach 1979-2000 był redaktorem działu „Geotechnika”. Oprócz artykułów publikował w miesięczniku recenzje lub notki informacyjne podpisywane skrótem BAK od inicjałów autora. Praca w redakcji „Inżynierii i Budownictwa” była okazją do popularyzowania problematyki fundamentowania.
Posiada uprawnienia budowlane do projektowania i kierowania robotami w specjalności konstrukcyjno-budowlanej oraz obiektów mostowych. Jest rzeczoznawcą budowlanym (CRRB) w specjalności konstrukcyjno-budowlanej, rzeczoznawcą SITK w specjalności geotechnika oraz fundamenty mostów (1980 r.) oraz rzeczoznawcą PZITB w specjalnościach: geotechnika i fundamentowanie (1991 r.). Uzyskał I i II stopień specjalizacji inżynierskiej w dziedzinie budownictwa i inżynierii lądowej ze specjalnością „konstrukcje inżynierskie i specjalne” (1985 i 1989 r.). Posiada certyfikat Polskiego Komitetu Geotechniki (2001 r.).
Działa w organizacjach naukowych i technicznych: Polskim Komitecie Geotechniki od 1970 roku (członek Zarządu Głównego przez dwie kadencje), International Society for Soil Mechanics and Geotechnical Engineering – ISSMGE (od 1977 r.), Sekcji Geotechniki KILiW PAN (do 2003 r.). Od 1975 r. działał w Sekcji Głównej Techniki Mostowej, a od 1992 r. w Związku Mostowców RP (1997-2004 r. – członek Zarządu, 2001-2004 r. – redaktor Biuletynu ZMRP). Z inicjatywy Jego i mgr inż. K. Grzegorzewicza w 2003 roku powstało Polskie Zrzeszenie Wykonawców Fundamentów Specjalnych, zrzeszające obecnie 18 firm, integrujące środowisko wykonawców fundamentów. Zrzeszenie jest organizatorem interesujących seminariów i kursów, mających na celu prezentację nowoczesnych rozwiązań technicznych i wymianę doświadczeń.
Za osiągnięcia zawodowe otrzymał odznaczenia państwowe, resortowe i NOT. Oprócz nagrody państwowej zespołowej II st. (1970 r.), otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1987 r.), Złotą Odznakę „Zasłużony dla Budownictwa i PMB” (1988 r.), Złotą Odznakę Honorową NOT (1989 r.).
Dr inż. Bolesław Kłosiński zdobył ogromne praktyczne doświadczenie w projektowaniu i wykonawstwie robót przy opracowaniu, opiniowaniu i konsultowaniu licznych projektów konstrukcji inżynierskich, mostów i innych obiektów oraz różnych rodzajów fundamentów, prowadzeniu badań, wykonywaniu ekspertyz i wdrażaniu nowych technologii. Jest wybitnym inżynierem w zakresie geotechniki i fundamentowania, specjalistą, z którego wiedzy i doświadczenia korzystają projektanci i budowniczowie dróg, mostów i innych budowli.

Prof. dr hab. inż. Leszek Rafalski