Prof. dr hab. inż. Krystyna M. Skarżyńska

Krystyna SkarżyńskaProf. dr hab. inż. Krystyna M. Skarżyńska swoją działalność zawodową związała z Katedrą Mechaniki Gruntów i Budownictwa Ziemnego Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie, w której pracowała od 1960 do 2004 roku. Jest wysokiej klasy specjalistą z zakresu geotechniki, cenionym i uznanym w kraju i za granicą. Swoje zainteresowania badawcze godzi z powodzeniem z praktyką inżynierską. Z bogatego doświadczenia zawodowego Pani Profesor korzystały liczne rzesze praktyków. Godna naśladowania jest Jej wytrwałość badawcza oraz umiejętność krytycznej oceny zjawisk. Trzeba też wspomnieć o prowadzonej na szeroką skalę krajowej i międzynarodowej współpracy naukowej i badawczej.

Profesor Krystyna Skarżyńska urodziła się 2 maja 1934 roku w Żninie. Studia wyższe odbyła na Wydziale Budownictwa Wodnego Politechniki Krakowskiej, gdzie w 1956 roku uzyskała tytuł magistra inżyniera budownictwa wodnego. Stopień doktora nauk technicznych nadała jej w 1964 roku Rada Wydziału Inżynierii Sanitarnej i Wodnej Politechniki Warszawskiej po przedstawieniu pracy „Metodyka prac badawczych paleohydrologicznych na przykładzie Biskupina, Ostrowa Rzępowskiego, Piłakna i in.”. W 1970 roku ta sama Rada Wydziału nadała jej stopień doktora habilitowanego nauk technicznych w zakresie mechaniki gruntów na podstawie rozprawy „Wpływ procesu zamarzania na niektóre właściwości fizykochemiczne gruntów spoistych”. Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego nauk technicznych uzyskała w 1977 roku.

Od 1955 roku pracowała w Akademii Rolniczej w Krakowie: najpierw jako asystent i starszy asystent w Katedrze Geodezji, a następnie w Katedrze Mechaniki Gruntów i Budownictwa Ziemnego jako starszy asystent, adiunkt, docent i profesor nadzwyczajny. Na stanowisko profesora zwyczajnego została powołana w 1995 roku. Od roku 1969 była kierownikiem Katedry Mechaniki Gruntów i Budownictwa Ziemnego. W latach 1975-1977 pełniła funkcję prodziekana Wydziału Melioracji Wodnych, a w latach 1996–1999 funkcję Prorektora ds. Nauki Akademii Rolniczej w Krakowie.

W kierowanej przez Profesor Skarżyńską Katedrze – od początku jej istnienia funkcjonuje laboratorium geotechniczne, ze szczególną troską rozwijane i stale modernizowane. Cennym jego uzupełnieniem była Stacja Doświadczalna, działająca w latach 1994-2001 na terenie składowiska odpadów powęglowych i poenergetycznych w Przezchlebiu, nieopodal Gliwic, gdzie zbudowano eksperymentalne ściany oporowe w technologii gruntu zbrojonego.

Działalność naukowo-badawcza Katedry, której profil nakreśliła Pani Profesor, skupiała się na następujących zagadnieniach:

  • zastosowanie gruntów mineralnych w inżynierii lądowej i wodnej;
  • wykorzystanie odpadów przemysłowych jako substytutu gruntów mineralnych do celów budownictwa ziemnego lub jako podłoża budowlanego;
  • geotechniczne i środowiskowe aspekty budowy składowisk odpadów komunalnych i przemysłowych.

Profesor Skarżyńska swoja drogę badawczą rozpoczęła od prac paleohydrologicznych w rejonie Biskupina, a następnie zajęła się awangardowymi w tym czasie badaniami dotyczącymi wpływu ujemnych temperatur na podłoża drogowe i fundamenty budowli. Jej dalsza działalność naukowo-badawcza przyniosła interesujące prace z zakresu prognozowania zmian właściwości gruntów pylastych na skutek posadowienia obiektów inżynierskich. Należy tu wyróżnić prace związane z możliwością wzmocnienia i odwodnienia gruntów za pomocą elektroosmozy. W ostatnich kilkunastu latach zajęła się wykorzystaniem odpadów powęglowych i poenergetycznych w budownictwie ziemnym. Efektem tych zainteresowań była monografia „Odpady powęglowe i ich zastosowanie w inżynierii lądowej i wodnej” (Wydawnictwo AR w Krakowie, 1997) oraz szereg opracowań i artykułów naukowo-badawczych.

Profesor Skarżyńska odbyła liczne zagraniczne staże naukowe, między innymi w Katedrze Transportu i Planowania Ochrony Środowiska Wydziału Nauk Ścisłych i Inżynierii Uniwersytetu Birmingham w Anglii (Honorary Research Fellow 1965–1966), w Laboratorium Mechaniki Gruntów w Delft i w firmie budowlanej Fugro Cesso-Leindshamdam w Holandii (1978) oraz na Wydziale Inżynierii Lądowej Uniwersytetu w Glasgow w Szkocji (Talbot Crosbie Scholarship 1986–1987). Była wielokrotnie zapraszana do wygłoszenia wykładów na uniwersytetach i politechnikach zagranicznych, między innymi w Delft, Amsterdamie (Holandia), Nagasaki, Niigata (Japonia), Madrycie, Oviedo (Hiszpania), Coimbrze (Portugalia) i Pradze (Czechy).

Wchodziła w skład wielu rektorskich, senackich i wydziałowych komisji, między innymi była przewodniczącą Senackiej Komisji ds. Rozwoju i Oceny Kadr (1999–2002), przewodniczącą Senackiej Komisji ds. Pracowniczych (1984–1987) oraz wieloletnim członkiem Senackiej Komisji ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą i Senackiej Komisji ds. Oceny Profesorów.

Była kierownikiem i współwykonawcą projektów badawczych KBN i projektów realizowanych w ramach programów TEMPUS. Udział Katedry w tych programach pozwolił na zakup nowoczesnej aparatury do laboratorium geotechnicznego, odpowiadającej standardom Unii Europejskiej.

Jej dorobek naukowy obejmuje 103 publikacje, w tym 36 indywidualnych i 67 współautorskich. Spośród nich 39 stanowią oryginalne prace twórcze.

Stworzyła własna szkołę naukową. Była promotorem 10 zakończonych przewodów doktorskich oraz opiekunem krajowych i zagranicznych stażystów, recenzentem 20 prac doktorskich i 7 rozpraw habilitacyjnych, a ponadto autorem licznych opinii kwalifikujących do tytułu i stanowiska profesora oraz recenzentem wielu projektów badawczych KBN z zakresu geotechniki.

Była członkiem wielu komisji i komitetów oraz stowarzyszeń naukowych i technicznych (PAN, NOT). Pełniła między innymi funkcje: wiceprzewodniczącej Komisji Gospodarki Wodnej (od 1984) i członka prezydium Komisji Budownictwa krakowskiego Oddziału PAN (od 1985). Należy do Sekcji Mechaniki Gruntów, Fundamentowania i Skał Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN (od 1972 r.) i do Międzynarodowego Komitetu Mechaniki Gruntów i Fundamentowania (ISSMFE), w którym od 1987 do 2005 roku była członkiem Technical Committee on Frost. Była członkiem Rady Naukowej „Kraków 2000” (1974–1977) oraz Rady Naukowej Instytutu Geotechniki Politechniki Krakowskiej (1976–1981). Od 1968 roku jest członkiem Polskiego Komitetu Geotechniki. Była przewodniczącą Oddziału Krakowskiego/Małopolskiego Polskiego Komitetu Geotechniki (1971–1977 oraz 1999–2002), a także członkiem Zespołu Ekspertów MEN do Spraw Melioracji Wodnych (1989–1990).

Współpracowała z wieloma zagranicznymi instytucjami naukowymi, między innymi z Uniwersytetami w Karlsruhe, Bochum, Kaiserlautern, Rostoku (Niemcy); Uniwersytetem Górniczym w Ostrawie i Uniwersytetem Technicznym w Pradze (Czechy); Uniwersytetem Technicznym w Trondheim (Norwegia); Imperial College w Londynie oraz Transport and Road Research Laboratory w Crowthorn (Wielka Brytania); Ministerstwem Nauki i Technologii Hiszpanii, a szczególnie z tamtejszym Krajowym Instytutem Węgla.

Należy podkreślić, że działalność naukowo-badaw­cza Pani Profesor miała zawsze ścisły związek z praktyką inżynierską poprzez bezpośrednią współpracę z licznymi instytucjami projektowymi i wykonawczymi. Jest Ona autorem i współautorem kilkudziesięciu ekspertyz i opracowań naukowo-badawczych zastosowanych w praktyce. Praktyczna przydatność prac badawczych prowadzonych w Katedrze spowodowała, że w środowisku związanym z utylizacją i zagospodarowaniem odpadów przemysłu węglowego Profesor Skarżyńska cieszy się dużym autorytetem jako konsultant badań i prac nad wykorzystaniem odpadów powęglowych do celów inżynierskich. Współpracowała z British Coal Corporation, była także wiceprzewodniczącą Zespołu Ekspertów przy Komisji Węgla (EU, Genewa, 1991–1994). Pełniła również rolę konsultanta projektów zaopatrzenia w wodę i dokumentacji geologiczno-inżynierskiej zapór w rejonie Cyrenajki w Libii (kontrakt Polservice, 1974). Otrzymała Certyfikat Polskiego Komitetu Geotechniki Nr 0016. Była współorganizatorem międzynarodowych konferencji: 4th International Symposium on Reclamation, Treatment and Utilisation of Coal Mining Wastes (1993) i 2nd International Symposium on Geotechnics Related to the Environment – Green 2 (1997).

Profesor Krystyna Skarżyńska była niezwykle zaangażowana w kierowanie Katedrą, dbała bardzo o rozwój kadry naukowo-dydaktycznej oraz o wyposażenie laboratorium geotechnicznego w nowoczesną aparaturę odpowiadającą standardom europejskim. Była również oddanym pracownikiem Wydziału Inżynierii Środowiska i Geodezji, przyczyniającym się do umocnienia jego pozycji naukowej. Niemałe zasługi oddała także Uczelni, którą godnie reprezentowała zarówno w społeczności akademickiej Krakowa, jak i w wielu ośrodkach naukowych w kraju i za granicą jako kierownik Katedry, prodziekan Wydziału i prorektor Akademii. W uznaniu zasług została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Srebrną Odznaką za pracę społeczną dla miasta Krakowa oraz medalem Uniwersytetu Rolniczego w Nitrze. Za swoją działalność naukowo-badawczą została wyróżniona nagrodami Ministra Edukacji Narodowej – indywidualną III stopnia i zespołową I stopnia. Otrzymała również dwie nagrody Ministra za aktywny udział w pracach Zespołu Dydaktyczno-Wychowawczego Kierunku Melioracji Wodnych, a ponadto kilkakrotnie otrzymała Nagrody Rektora AR w Krakowie za działalność naukową i organizacyjną.

Pani Profesor Krystyna Skarżyńska poświeciła dużo serca i czasu prowadzeniu bogatej i różnorodnej działalności naukowo-badawczej, której powyższe zestawienie z pewnością nie odzwierciedla w całości. Naukowy i organizacyjny wkład Pani Profesor w rozwój polskiej geotechniki oraz w wychowanie młodej kadry naukowej i inżynierskiej pozostanie trwałym osiągnięciem naszego Wydziału i Uczelni.

Dr hab. inż. Eugeniusz Zawisza, prof. UR
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie